Przyjemski Wojciech h. Rawicz (zm. 1571/2), poseł na sejmy, pisarz ziemski kaliski, następnie kasztelan lędzki. Pochodził z rodziny, której gniazdem była wieś Przyjma (Przyma) w woj. kaliskim. Był najstarszym synem Jana i Heleny Bierzglińskiej, bratem Rafała (zob.) i Stanisława, marszałka w. kor. (zob.).

Po raz pierwszy posłował P. z woj. kaliskiego na sejm warszawski 1556/7 r.; zabierał wówczas głos w imieniu posłów, protestując przeciw krytycznym pod adresem szlachty sformułowaniom w kronice Marcina Kromera „De origine et rebus gestis Polonorum”. W r. 1562 był już pisarzem ziemskim kaliskim, 29 III t. r. pisał do księcia pruskiego Albrechta, iż powodzenie zapowiadanego sejmu będzie zależało tylko od obecności króla. Jako poseł kaliski na sejm warszawski 1563/4 r. opowiedział się stanowczo za egzekucją dóbr. Starł się na tym tle z Walentym Orzechowskim i opozycją ruską. Wybrany na jednego z deputatów do rewizji przywilejów, obstawał przy poddaniu jej wszystkich bez wyjątku nadań, «obawiając się tego, aby snadź w tej exekucjej pająk nie został a bąk się nie przebił» (diariusz). Domagał się, aby szlachta z Prus Królewskich przedstawiała swoje nadania zaraz po województwie kaliskim. W zastępstwie chorego marszałka sejmowego Mikołaja Sienickiego 1 IV 1564 żegnał króla i prosił, by na przyszły sejm, wyznaczony do Parczewa, były już zakończone pertraktacje z Litwinami w sprawie unii. Żądał też wtedy «opatrzenia» Inflant i aby nie dawano żadnemu z książąt niemieckich arcybiskupstwa ryskiego. Posłował następnie na sejm piotrkowski w r. 1565 i na sejm lubelski w r. 1566, nadal występując jako rzecznik egzekucji dóbr, w której widział najpewniejszą drogę do uwolnienia szlachty od kosztów obrony. W Lublinie 19 VI t. r. stwierdził to otwarcie przy okazji postulowania pełnego wybierania kwarty. Upomniał się też o przyspieszenie rokowań w sprawie unii z Litwą i zniesienie odrębności Prus Królewskich. T. r. został kaszt. lędzkim. Na sejmie 1567 r. był mimo to obecny jako poseł.

Bardzo aktywny był P. na sejmie lubelskim 1569 r. Wielokrotnie pośredniczył między królem i senatem a izbą poselską i starał się zapobiegać sporom w czasie dyskusji nad zasadami unii z Litwą, należał do deputatów mających przygotować kompromisowy tekst pisma do Litwinów po ich wyjeździe z Lublina. Swój podpis złożył P. pod aktami wcielenia do Korony Podlasia, Wołynia i ziemi kijowskiej, a do aktu odnowienia unii przywiesił nadto pieczęć. Równocześnie wchodził w skład komisji, która pod przewodnictwem podskarbiego kor. odbierała w kwietniu na zamku lubelskim kwartę za l. 1567–8. Na sejm 1570 r. przybył P. jako poseł z woj. poznańskiego i wraz z pozostałymi posłami tego województwa odegrał dużą rolę, przeciwstawiając się (29 V i 6 VII) włączeniu do recesu sejmowego deklaracji królewskiej «o niesądzeniu pro haeresi». Wystąpił ponadto (31 V) przeciw debacie nad artykułem o «opatrzeniu potomstwa J. K. Mci». Uważając dyskusję za nieaktualną, «gdyż potomstwa żadnego nie widzimy ani o nim nie wiemy», nie ukrywał, że szlachta obawiała się tym artykułem «sobie liberam electionem zagrodzić».

P. był wraz z braćmi dziedzicem ojczystego Rajska w pow. piotrkowskim (1553), skupił następnie w l. 1558–61 od Macieja Kromolickiego Chwalibogowice, zaś w r. 1563 nabył od Wojciecha Kolnickiego części Mikuszewa, Kolnic i Budziłowa w pow. pyzdrskim. Podczas sejmu lubelskiego 1569 r. otrzymał zgodę króla na wykupienie z rąk sukcesorów Jana Zaremby miasta Stawiszyna z przyległymi doń wsiami oraz wójtostwa stawiszyńskiego z rąk rajców i zatrzymanie tych dóbr dożywotnio. Do wójtostwa stawiszyńskiego został intromitowany w r. 1570 mocą dekretu królewskiego. Miał nadto dożywocie na wsi Luboli w star. sieradzkim (1571).

Pozostawał P. w bliskich kontaktach z prymasem Janem Przerębskim; był starostą arcybiskupiego klucza opatowskiego (Opatówek), a w r. 1561 dostał w dożywocie wieś Odrowąż w kluczu gnieźnieńskim. Był także zaprzyjaźniony z bpem poznańskim Andrzejem Czarnkowskim, który nadał mu w dożywocie biskupie wsie: Bochlewo i Tokarki koło Kazimierza Biskupiego oraz wyznaczył go na jednego z egzekutorów swego testamentu. Po śmierci Czarnkowskiego uzyskał P. po usilnych staraniach (1562) zgodę kapituły poznańskiej na zatrzymanie tych wsi aż do decyzji nowego biskupa. Podkreślano przy tym wyjątkową w owych czasach życzliwość P-ego «erga ecclesiam Dei et personas spirituales» oraz jego «virtutem, dexteritatem, prudentiam et authoritatem». W sierpniu 1565 podkanclerzy Piotr Myszkowski zalecał go, jako katolika, na urząd starosty gen. wielkopolskiego po śmierci Janusza Kościeleckiego. P. t. r. deklarował Hozjuszowi chęć wysłania najstarszego syna, wówczas sześcioletniego, do kolegium jezuickiego w Braniewie, «gdy trochę ku latom przyjdzie». Zmarł w r. 1571 lub 1572.

Z małżeństwa (ok. 1558?) z Anną Korzbokówną Witkowską (zm. 1600) miał P. synów: Stanisława, Łukasza, Jana, Zygmunta, Andrzeja (zob.), Krzysztofa, dworzanina królewskiego, i Rafała, oraz córkę Małgorzatę, żonę Jana z Koźlanki Spławskiego. Wdowa Anna była następnie (1576) żoną Jana Spławskiego z Targowej Górki, kaszt., a potem woj. inowrocławskiego.

Korytkowski, Arcybpi gnieźn., III 261; Dworzaczek; Niesiecki; – Dembińska A., Polityczna walka o egzekucję dóbr królewskich 1559/1564, W. 1935 s. 42, 43, 131, 132, 138; Kaniewska I., Małopolska reprezentacja sejmowa za czasów Zygmunta Augusta, Zesz. Nauk. UJ, Nr 351, Kr. 1974 tabela 1; Krasoń J., Zbąszyń, Zbąszyń 1935; Nowacki, Dzieje archidiecezji pozn., II; Pirożyński J., Sejm warszawski roku 1570, Zesz. Nauk. UJ, Nr 279, Kr. 1972 s. 27, 46, 48, 54, 55, 58, 62; Urban W., Poznań skarbnicą materiałów do Kochanowskiego, „Pam. B. Kórn.” Z. 17: 1981 s. 143; – Akta kapituł z w. XVI, nr 578, 580–3, 586–7; Akta Unii; Diariusz sejmu lubelskiego 1566, Wr. 1980; Diariusz sejmu walnego warszawskiego z r. 1556/7, Kórnik 1939; Dnevnik lublinskago sejma 1569 goda, S. Pet. 1869; Elementa ad Fontium Editiones, XLI; Hosii epistolae, VI (Olsztyn 1978, Studia Warmińskie, XV); Matricularum summ., IV, V 3482, 10169, 10649–50; Źrzódłopisma do Dziej. Unii, cz. 2, oddz. 1; – Arch. Państw. w P.: Gniezno Grodz. 31 k. 218v., 45 k. 229v., 58 k. 353, Kalisz Grodz. 36 k. 937, Kalisz Ziem. 21 k. 460, Poznań Grodz. 10 k. 56, 226, 24 k. 106, 105 k. 711, Pyzdry Ziem. 18 k. 66.

Włodzimierz Dworzaczek